Диета

Жүректің қалыпты жұмысы, әсіресе, созылмалы ауру кезінде көбіне дұрыс тамақтануға байланысты болады. Сондықтан да емдік диетаны белгілеу — дәрігерлердің бірінші ұсынысы.

Жүрекке арналған тамақтанудың дұрыс жүйесін қалай қалыптастыруға болады?

Азық-түліктің сапасы

Сәтті диета кепілі — бұл расында да, химикаттармен өңделмеген және үлкен супермаркеттердің тоңазытқыштарынан алынбаған пайдалы тағам. Азық-түлікті сыннан өткен фермерлік шаруашылықтан және табиғи тағам сататын сертификатталған дүкендерден алған жөн.

Мөлшері

Жүрек-қантамыр жүйесінің саулығына қатысты алғанда, жеміс-жидек пен көкөніске шек қойылмайды. Сондай-ақ мамандар аптасына 500 граммнан аспайтын майсыз ет (сиыр еті, құс еті, қоян еті) және майлы балық (арқанбалық, ақсерке, сардина – Омега-3 қанықпаған май қышқылдарының қайнар көзі) пайдалануды ұсынады. Бүтін дәнді дақылды жармалар мен ірідей ұнтақталған ұннан жасалған макаронды пайдаланған құба-құп болар еді.

Микроэлементтер

Жүрек-қантамыр жүйесі тұрақты түрде жұмыс істеу үшін рационға пайдалы микроэлементтерге, бірінші кезекте, калий мен магнийге бай өнімдерді қосқан маңызды.

Калий жүректің ырғағын жақсартады, миокардты нығайтады. Магний қантамырлардың созылғыштығын сақтауға көмектеседі, жүйке жүйесін жайландырады.

Калийді тұтынудың тәуліктік нормасы – 3,6 грамм.

Спортшылардың жүрегі мен бұлшық етіне шамадан тыс жүктеме түсетіндіктен, олардың көп мөлшерін пайдаланулары керек. Өрік қағы және қабығымен пісірілген картоп калийге бай. Банан калийдің тәуліктік нормасының жартысының орнын толтыра алады, бірақ ол үшін бананды күніне кемінде үшеуін бір-ақ жеу керек. Сонымен қатар калий бұршақ дәнді дақылдары, ақжелкен, асжапырақ, қызанақ, авокадо, қара өрік, асқабақ және жаңғақтарда бар.

• Тағам құрамындағы магнийдің тәуліктік нормасы – 400 миллиграмм.

Магнийдің тағамдағы негізгі қайнар көздері: жаңғақ, дәнді дақылдар, көк шөп (күнзе және жалбыз), күнжіт, бадам, какао бұршағы, сүт өнімдері.

Жүрек пен қантамырға қамқор болу үшін қандай тағамнан бас тарту керек?

Тазартылған майлар мен қант

Семіру мен атеросклероздың пайда болуына, сондай-ақ ишемиядық жүрек ауруының асқынуына әсер етеді.

Ас тұзы

Құрамында қантамыр спазмын тудыратын, ісінудің пайда болуына және артериалды қысымның көтерілуіне әсер ететін суды тінде сақтайтын натрий бар. Дайын және консервіленген өнімдердің бәрінде (шұжық, ірімшік, нан, көкөніс тіскебасарлары, дүкеннің салаттары және т.б.) тұз болатындықтан, диетологтар үйде пісірілетін тағамға тұз қоспауды немесе аз мөлшерде ғана қосуды ұсынады.

Майлы ет өнімдері
(шошқа еті, май, қаз бен үйректің еті, паштет, ветчина)

Олардың құрамында қантамыр қабырғаларында холестерин түйіндерінің түзілуіне әсер ететін, сондай-ақ жалпы зат алмасу процесін нашарлататын (семіру, гормоналды бұзылушылықтар) жануарлардың майы мол.

Көмеш

Фабрикада өндірілетін нан-тоқаш өнімдері мен тәтті тағамдардың құрамында денсаулыққа қауіпті трансмайлар (маргарин, аспаздық май) бар. Олар май алмасу процесін бұзады. Сонымен қатар көмештің құрамында қанттың көп мөлшері болады. Нәтижесінде адам артық салмақ қосып алады, атеросклероз бен қант диабетінің асқыну қаупі артады.

Кофеин

Шай жапырақтарының, парагвай падубасының (мате шайы), гуарана дәндері мен жемістерінің құрамында, кофе ағашының дәндерінде, какао дақылдарында және басқа да кейбір өсімдіктердің құрамында болады. Кофеиннің пульстің соғуын жиілететіні және артериалды қысымды арттыратыны белгілі. Кофеинді пайдалану мен ишемиялық жүрек ауруының арасында ешқандай байланыс жоқ екендігі анықталды. Алайда кофеиннің қантамырларына тигізетін жағымсыз әсерін ескере отырып, құрамында осы зат бар сусындарды шамадан тыс көп ішпеу керек және күніне бір-екі шыныаяқ кофе немесе қою шаймен шектелген жөн.

Алкоголь

Кез келген спирттік ішімдікті шамадан тыс пайдалану жүректің ырғағын бұзып, қантамырларының спазмын тудыруы, сондай-ақ атеросклероз бен ишемиялық жүрек ауруының асқынуын үдетуі мүмкін. Алкоголь миокардты әлсіретеді, оның қоректенуін бұзады.

Тіпті, асымыз толыққанды, ақуыз, май және көмірсу теңгерімді болса да, рационымызда микроэлементтер аз. Орташа статистикалық тұрғыдан алғанда, бір Ресей тұрғынының рационында көк шөп, көкөніс, жаңғақ мөлшері төмен. Ол көбіне құрамында калийі мен магнийі төмен азық-түлікті пайдаланады: бұл микроэлементтер организмге шектеулі мөлшерде түседі. Сонымен қатар өмірде калий мен магнийдің барынша шығындалуына немесе осы элементтерге өте мұқтаж болатын жағдайлар орын алып жатады. Мысалы, ыстық климатта өмір сүру, кофе немесе алкогольді көп мөлшерде пайдалану, организмдегі минералдардың шығуына әсер ететін (несеп айдайтын құралдар) дәрілік препараттарды қабылдау.

Тамақпен қатар арнайы дәрілік препараттар немесе биоқоспалар қабылдаған жағдайда калий мен магний тапшылығының орны толтырылады. Құрамында К және Mg бар органикалық, оңай сіңірілетін формадағы анағұрлым танымал препараттардың бірі Гедеон Рихтер компаниясының Панангин препараты болып табылады.